Jan Gurda urodził się 24 marca 1920 r. roku w Książnicach Wielkich. W latach 1934-1938 uczył się w gimnazjum, a następnie w Liceum im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie. W czasie wojny kształcił się na tajnych kompletach, a także zaangażował się w pracę konspiracyjną jako żołnierz Armii Krajowej działający w Inspektoracie „Maria” obejmującym powiat proszowski, miechowski i olkuski.
W latach 1944-1949 studiował w Seminarium Duchownym w Kielcach. 2 kwietnia 1949 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Po święceniach został skierowany jako wikariusz do parafii Mstyczów. Pracę na parafii łączył ze studiami na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego gdzie w roku 1952 r. uzyskał tytuł doktora. Od 1956 r. był profesorem teologii pastoralnej w Seminarium Duchownym w Kielcach i kierownikiem wydziału duszpasterskiego Kurii Diecezjalnej.
W dniu 7 stycznia 1972 r. papież Paweł VI mianował go biskupem pomocniczym diecezji kieleckiej, a 13 lutego otrzymał sakrę biskupią przez posługę bp. kieleckiego Jana Jaroszewicza, przy współudziale bp. lubelskiego Piotra Kałwy i bp. tarnowskiego Jerzego Ablewicza.
Jako dyrektor wydziału duszpasterskiego Kurii, którym kierował aż do śmierci, przygotowywał m.in. Wielką Nowennę (1957-1966), obchody Milenium w Kielcach i Wiślicy. Był zaangażowany w przygotowanie koronacji cudownych obrazów w: Piotrkowicach (1958), Wiślicy (1966), Piekoszowie (1968), Smardzowicach (1972), Zielenicach (1983), Kielcach (1991), Pińczowie (1992). W latach 1973-1974 zorganizował peregrynację obrazu Matki Bożej w parafiach diecezji kieleckiej.
Po zdelegalizowaniu w stanie wojennym NSZZ Solidarność Rolników Indywidualnych Konferencja Episkopatu Polski powołała Komisję do spraw Duszpasterstwa Rolników (1982). Pierwszym przewodniczącym i organizatorem nowej instytucji został bp J. Gurda. Dzięki jego staraniom zostały zorganizowane struktury duszpasterstwa w poszczególnych diecezjach i zatwierdzony Statut Duszpasterstwa Rolników.
Po śmierci biskupa Jana Jaroszewicza zarządzał diecezją kielecką jako wikariusz kapitulny (19 IV 1980 – 12 IV 1981).
Zmarł dnia 16 stycznia 1993 r. w Domu Księży Emerytów w Kielcach. Został pochowany w grobowcu biskupów pomocniczych na Starym cmentarzu w Kielcach.
